گیس گلابتون عزیزم سلام
من مادرناتنی یک پسر یازده ساله هستم. اخیراً همسرم مرا در جریان یکی از دغدغه‌های زندگی خودش قرارداده است: اینکه اگر به هر دلیلی دستش از دنیا کوتاه شد و من نخواستم بعد از او از فرزندش مراقبت کنم چه می‌شود؟ اگر من از اموال او مهریه و ارثم را طلب کنم فرزندش در این دنیا چه کند؟ ابتدا به ذهنم رسید مهریه‌ام را ببخشم ولی من هم نگران آینده هستم، آینده‌ای بدون همسر، با فرزندی ک فرزند من نیست و مادری در قید حیات دارد. لطفاً مرا راهنمایی کنید. آیا مادر ناتنی می‌تواند نام فرزند همسرش را در شناسنامه خودش درج کند تا پس از مرگ مادرناتنی, فرزند بتواند از اموال مادر ناتنی ارث ببرد؟
در سوره احزاب، آیه 4 قرآن آمده است:
وَ ما جَعَلَ أَزْواجَکُمُ اللاَّئی تُظاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهاتِکُمْ وَ ما جَعَلَ أَدْعِیاءَکُمْ أَبْناءَکُمْ ذلِکُمْ قَوْلُکُمْ بِأَفْواهِکُمْ وَ اللَّهُ یَقُولُ الْحَقَّ
بنا به نص صریح قرآن، فرزندخوانده‌ها، فرزند واقعی شما نیستند، پس از شما ارث نمی‌برند. قوانین ارث در کشور ما بر اساس مفاد قرآن نوشته شده است. به همین دلیل ارث دختر نصف پسر است، زن از شوهر فقط یک هشتم ارث می‌برد و ... بر فرض شوهرتان و مادر بچه راضی شوند شما فرزندشان را رسماً فرزندخوانده خود اعلام کنید، باز هم اسم او در شناسنامه شما درج نخواهد شد و از شما ارث نخواهد برد.
مردی که چنین مسائلی را عنوان می‌کند معمولاً مرد مضطربی است که نمی‌تواند احساسات و نگرانی‌هایش را به شکل منطقی مدیریت کند. (من همسر شما را نمی‌شناسم و ممکن است حرف من درباره همسر شما اصلاً درست نباشد. قاعده کلی را عرض می‌کنم)
- معلوم نیست عمر او طولانی‌تر است یا عمر شما.
- معلوم نیست در هنگام مرگ پدر، فرزندش چند ساله است. آیا نیازی به قیم و مراقب دارد یا بزرگسال و مستقل است؟
- بعلاوه به فرض پدر بمیرد و فرزند صغیر باشد، طبق قانون قیم خواهد داشت و مراقبت از او وظیفه مادرناتنی نیست.
در واقع مادرناتنی هیچ حق قانونی بر فرزند شوهرش ندارد. هیچ وظیفه قانونی نیز در برابر او ندارد.
اگر همسرتان دوباره چنین مطلبی را عنوان کرد، با ملایمت او را آرام کنید و بگویید:
- انشاالله 120 سال عمر می‌کنی. همیشه هستی و سایه‌ات بالای سر بچه‌ات خواهد بود.
- من حرف مرگ و میر را دوست ندارم. دنیا را بدون تو نمی‌خواهم. این حرفها ناراحتم می‌کند.
- اگر خدا نکرده، زبانم لال، اتفاقی افتاد، فرزند تو فرزند من است. هرگز نمی‌گذارم از نظر مالی مشکلی پیدا کند.
حتماً به همسرتان اطمینان خاطر بدهید، زیرا این حرفها از روی اضطراب گفته می‌شود. شوهرتان را تشویق کنید بیمه عمر داشته باشد تا اگر خدای‌نکرده فوت کرد و بچه صغیر بود، درآمدی وجود داشته باشد. اگر به‌راستی مهریه شما همه ارث شوهر را می‌بلعد، انصاف داشته باشید و بچه را بی‌پول و بی‌پناه به دست سرنوشت رها نکنید. خدا را خوش نمی‌آید. البته اگر در هنگام مرگ همسرتان، فرزندش صغیر نبود، مهریه و ارثتان گوارای وجودتان باشد.
اگر مایل هستید ملکی را برای فرزندخوانده‌تان به ارث بگذارید، در زمان حیات آن را به اسم او کنید. سپس وکالت تام‌الاختیار و مادام‌العمر بگیرید. به‌این‌ترتیب تا وقتی زنده هستید می‌توانید از ملک خود استفاده کنید، آن را اجاره بدهید، تعمیر کنید و حتی بفروشید، ولی پس از مرگتان، ملک خودبه‌خود به فرزندخوانده‌تان تعلق پیدا می‌کند. حتی لازم نیست مالیات بر ارث پرداخت کند.
خلاصه می‌کنم: طبق قوانین فعلی ایران، هیچ راهی وجود ندارد که نام فرزندخوانده در شناسنامه ثبت شود و وارث شما باشد. شما هم وارث او نیستید.
